تاریخچه کندو و انواع آن

تاریخچه جمع آوری عسل وکندو داری:

قرن‌ها قبل از دوره کندو داری آدمی از فرآورده‌های تولیدی زنبور عسل استفاده می کرده است و انسان‌های اولیه به دنبال کندوهای وحشی می‌رفتند وپس از خراب کردن کندو از عسل و موم و گرده موجود در آن استفاده می‌کردند وگاهی اوقات نیز شاخه درختی را که کندو بر روی آن قرار داشت قطع می کردند وآن شاخه را به همراه کندو به خانه می‌بردند ودر چنین حالتی برای اولین بار استفاده از کندوهای طبیعی رایج گردید

کندوی عسل:

کندو به معنای مکان انباشته نمودن برای استفاده در آینده می‌باشد. آدمی برای بهره برداری و استفاده بهتر از انگبین زنبور عسل به بررسی کندوهای وحشی پرداخت. و تلاش نمود تا مکانی را برای این حشره فراهم آورد که بیشترین شباهت را به مکان زندگی طبیعی آن داشته باشد.
 

کندوهای اولیه

مصری‌های باستان اولین کسانی هستند که کندوهای مصنوعی ساختند و پس از آن یونانی‌ها ورومی‌ها این کار را انجام دادند .در گذشته کندوها به صورت استوانه‌ای شکل و افقی بوده و از گل و سفال و خیزران و شاخه درخت اقاقیا و یا رشته‌های به هم بافته از شاخ و برگ نرم درختان بید مجنون ویا مدفوع گاو ویا از چوب ساخته می شدند و امروزه نیز بسیاری از کشورهای آفریقایی و آمریکای جنوبی این نوع کندوهای افقی را همچنان به کار می‌برند، اما در کشورهای دیگر کندوهای عمودی رایج بوده‌اند .
کندوهای مذکور در آغاز شکلی بسیار ساده داشتند و در حقیقت عبارت از کندوهای مخروطی شکلی ساخته از شاخه‌های درخت فندق و یا شاخه‌های نرم وبه هم بافته درخت بید مجنون بودند که با مخلوطی از شن و آهک پوشیده می شدند وسپس آن را برعکس می کردند تا به صورت کلاهی مخروطی درآید. در مرحله بعدی کندوهای کاهی رایج شد که آن را در دیوارهای خارجی خانه تعبیه می‌کردند تا از تغییرات آب وهوایی در امان باشد و پس از آن به تدریج کندوهای چوبی جدید جایگزین آن‌ها گردید. کندوهای شبیه به کلاه‌های مخروطی تا پایان قرن نوزدهم میلادی رایج و مورد استفاده بود، اما کندوهای ساخته شده از کاه، که به سبد بزرگ شبیه بودند هنوز توسط کندوداران برای گرفتار کردن زنبورهای مهاجر (بچه کندو) مورد استفاده قرار می‌گیرند.

انواع کندوهای سنتی و صنعتی عبارتند:

 
الف-  کندو با قاب­های ثابت یا کندوی بومی یا محلی

ب-  کندو با قاب­های متحرک یا کندوی مدرن یا صنعتی

* کندو با قاب­های ثابت یا کندوی بومی یا محلی عبارتند از:

1- کندوی گلی : این کندو همانند یک کوزه بوده که از طرف دارای سوراخ کوچکی به منظور ورود و خروج زنبور‌ها و قسمت پشتی قابل باز نمودن به منظور برداشت انگبین.
2- کندوی درختی: ساختمان این کندو همانند کندوهای گلی بوده با این تفاوت که یک تنه درخت را خالی نموده و از آن استفاده می‌کنند.

3- کندوی حلبی : این نوع کندو در کشورهای آفریقایی بیشترین کاربرد را دارد. در ایران نیز هنوز هم زنبورداران از آن استفاده می‌کنند.

 اجراء کندو با قاب­های متحرک یا کندوی مدرن یا صنعتی عبارتند:

1) یک جعبه چوبی از چهار تخته یا دیواره

2) یک کف و یک سقف

3)  سقف با روپوش فلزی گالوانیزه

4)  قاب­ها یا شان (معمولاً 10 عدد)

5)  یک سوراخ پرواز به ارتفاع 7 میلیمتر و طول 10 سانتیمتر در جلو زنبورها از آنجا رفت و آمد می­کنند.
 

کندوهای جدید

تا قرن هفدهم میلادی، کندوهای مصنوعی برای جمع آوری عسل بدون آسیب رساندن به کلونی زنبور مناسب نبودند و معمولاً کندوداران پس از خالی کردن کندو از عسل و موم آن را رها می‌کردند تا زنبورها از گرسنگی بمیرند وگاهی نیز برای محافظت از نیش زنبورها، قبل از جمع آوری عسل کندو را گوگرد پاشی می‌کردند. اما بعدها کندو داران دریافتند روش‌های آنان برای جمع آوری عسل وتخریب کندو، کار صحیحی نیست. و کندوهایی ساختند که همزمان می‌توانستند عسل تولیدی را به راحتی جمع آوری کنند وبه کلونی زنبور نیز آسیبی وارد نکنند وبدین گونه کندوهای چند طبقه به وجود آمد و چندی نگذشت که کندوهای چند طبقه کشودار جانشین کندوهای سنتی گردید و کندو به صورت ساختمان چند طبقه‌ای درآمد که در هر طبقه ورقه‌ای از موم گذاشته می‌شد تا زنبورها بتوانند از آن برای ساختن سلول‌های شش ضلعی خود استفاده کنند و پس از این که سلول‌های مذکور با عسل پر شد کندودار به سراغ کندو می رود تا عسل تولیدی را برداشت نماید وبرای این کار بالای کندو را دود می داد، واین کار باعث می‌شود که زنبور عسل به طبقات پایینی کندو برود ، واما ملکه اصولاً توانایی بالا آمدن وبه طبقات بالایی رفتن وتخم‌گذاری درآن جا را ندارد زیرا که مدخل ورودی آن بسیار تنگ است وبدین گونه کندودار می تواند بدون این که آسیبی به کندو برساند محصول تولیدی را جمع آوری نماید زیرا که فقط کافی است شان حاوی عسل را از کندو خارج نماید.

کندوی مدرن

در دهه ۱۸۶۰ میلادی لانگستروت اولین کندوی مدرن را طراحی نمود. مهم‌ترین تفاوت این کندو با کندوی‌های بومی وجود شان متحرک می‌باشد.

خصوصیات یک کندو آنست که :

ازورود زنبورهای مهاجم جلوگیری کند. مقاوم در برابر اثرات مخرب نور خورشید و باران باشد. مانع از نفوذ موریانه ها گردد.